Gepubliceerd augustus 2021
Aart van Dragt
Aan de rand van het eiland IJsselmonde ligt in de Nieuwe Maas het eiland De Zaag.
In de 18e eeuw lag het eiland voor de oever van Het Huys ten Donck tussen Slikkerveer en Bolnes. Het was een slikplaat die voor Het Huys ten Donck aan de oever oprees. De ambachtsheer van Ridderkerk die het Huys ten Donck bewoonde werd op basis van oude rechten eigenaar van deze ‘aanwas’. De Zaag is nog lang in eigendom van de familie Groeninx van Zoelen gebleven.
Het eiland verplaatste zich meer in noordelijke richting naar het midden van de rivier.
Nu ligt het eiland aan de noordelijke oever. Aan de zuidzijde is een stuk vanaf gebaggerd om de scheepvaartmeer ruimte te geven. Het eiland De Zaag is met een brug is verbonden met de Krimpenerwaard. Het Zuid-Hollands landschap is de beheerder van het gebied dat in 2016 een ingrijpende wijziging heeft ondergaan. We maken een wandeling van 5.4 km door dit prachtige gebied.
De Zaag is voor veel natuurliefhebbers nog een vrij onbekend gebied. Achter het toegangshek bevindt zich een bloemenzee. Na het inzaaien met inheemse plantensoorten heeft er zich een aantrekkelijke vlinderweide ontwikkeld, ook de rest van de omgeving is aantrekkelijk. (Bij inventarisaties werden in dit kilometerblok het hoge aantal van 560 plantensoorten aangetroffen.) Iets verderop is door de brede rietvelden is een geul gegraven. Nieuwe wandelpaden en bruggen maken een wandeling langs de rivier aantrekkelijk. Aan de overzijde zien we Huys ten Donck en de karakteristieke 70 meter hoge woontoren van Bolnes. In 2017 zijn er een vogelkijkhut en een uitkijkplatform in de vorm van een beverburcht bij gekomen.
Nadat de voormalige zandplaat in 1894 was ingepolderd, is ze tot 1918 als griend in gebruik geweest. In dat jaar werd aan de oostzijde het 1e Balkengat gegraven om daar balken te laten wateren om hout duurzamer te maken. De stammen werden ter plaatse tot balken en planken gezaagd. Deze industrie verdween en het Balkengat is in 2016 opgevuld met grond die vrij kwam bij het graven van de eerder genoemde geul.
Ten westen van het Balkengat ligt een ruig begraasd weiland met bomen en struiken. Het heet de Kleine Zaag. Deze zomerpolder werd in 1935 ontgrond t.b.v. de zandwinning en het grote gat werd na 1945 weer volgestort met puin en klei en opgespoten met een laag zand. Hierop heeft zich aan de noordelijke kant een spontaan wilgenbos ontwikkeld. Het wilgenbos bevat veel dood hout en het is ook niet zo verwonderlijk dat de grote bonte specht hier broedt. Vanaf een strandje is er een prachtig gezicht op de dicht bebouwde oever van Slikkerveer. Op een zomerse dag wil hier wel eens een groepje spelende kinderen van het water genieten.
In het weiland groeien overal meidoorns. Van onderen zijn ze smal en worden ondanks hun stekels toch door de runderen beknabbeld. Iets hoger groeien ze breder uit omdat de koeien er niet meer bij kunnen. Behalve een enkele vlier en rimpelroos maken andere struiken nauwelijks kans om op te groeien. De begrazingsdruk is blijkbaar goed gekozen. Aan de noordkant is een bosrand waar een ongelijk pad over de zomerdijk een heerlijke wandeling mogelijk maakt. De Zaag is een plek om te genieten van de stilte, van de spontane natuur en het ontbreken van menselijke drukte.
Wandeling 5.4 km
Natuurgebied De Zaag
Toegang: Zaag 1
Krimpen aan de Lek
Vrij wandelen op wegen en paden.
In natuurgebied De Kleine Zaag i.v.m. grazende runderen honden aan de lijn.