Rode beuk

De Grootste boom van het Donckse Bos

Aart van Dragt

Het Donckse Bos is het mooiste plekje van Ridderkerk en omgeving. Het is heerlijk dwalen over het oude landgoed. Als we over de romantisch kronkelende paden lopen kunnen we genieten van een schoonheid die de ontwerpers meer dan twee eeuwen geleden hebben uitgedacht maar nooit zelf hebben aanschouwd.

rode-beukAan de noord oostzijde van het park, waar in februari de sneeuwklokjes en winteraconieten de bosbodem kleuren, is in de tweede helft van 18e eeuw een begin gemaakt met de aanleg in de huidige landschapsstijl. Dit hoekje wordt naar het land waar deze stijl is uitgevonden “het Engelse werk” genoemd. Hier is ook te zien dat het heel moeilijk is voor een ontwerper om voor te stellen hoe het er later uit zal zien. Er is een vijver uitgegraven en de aarde is tot een heuvel opgeworpen. En er zijn wat slingerde paadjes aangelegd en wat bomen en struiken aangeplant. Maar nu de bomen zo hoog zijn uitgegroeid zijn de verhoudingen wat zoek geraakt.

Een van deze bomen, een machtige rode beuk met een stamomvang van ruim 5 meter, domineert deze hoek en de vijver met heuvel vallen nu een beetje in het niet omdat de bomen veel groter zijn geworden dat de ontwerper zich heeft kunnen voorstellen. De rode beuk is een kolos van circa 40 meter hoog die vanaf Slikkerveer gezien zich boven de overige boomkruinen verheft. Dit exemplaar kan wel een miljoen blaadjes dragen. Wie onder een beukenboom staat en tegen de zon in kijkt kan goed zien dat de blaadjes elkaar een klein beetje overlappen maar samen geen straaltje zonlicht voor de concurrentie overlaten. De gevolgen zijn voor de bomen in de omgeving te zien. Als er niet zoveel kalk in de bodem zat, wat de vertering van het blad bevordert, zou er geen plantje onder kunnen groeien.

Een rode beuk werd in de vorige eeuw wel een notarisboom genoemd.grboom

Tussen 1680 en 1740 zijn enkele exemplaren van de bruine beuk in de Alpen ontdekt. Zo’n boom was een collectors item die alleen notabelen zich konden veroorloven want van de 10.000 uit de beukennootjes van een bruine beuk opgekweekte bomen bleek slechts 1 exemplaar bruine blaadjes te hebben. Later entte men een takje van een bruine beuk op een zaailing van een gewone beuk. Hierdoor werden deze bomen betaalbaar en dus plantte in de vorige eeuw de notaris zo’n status verhogende boom in het grind voor zijn huis. Nu werpen deze bomen met hun enorme kronen hun schaduwen over menig statige villa. Maar wie de boom in het Donckse bos goed bekijkt zal zien dat de blaadjes aan de takjes van de wortelopslag bruin van kleur zijn. Deze boom is dus een originele bruine beuk, zo opgegroeid als zaailing!

Maar o schrik in de late herfst verscheen aan zijn achterzijde een flinke oesterzwam. Een andere beuk in het park leeft daarmee al een tiental jaren. Maar ook voor een boom geldt, aan alles komt een eind.
Het einde kwam in maart 2010. Er was geconstateerd dat op ruim 2 meter hoogte een scheur was ontstaan. De scheur kwam tot op de helft van de dikte van de boom. De boomverzorger kwam om de boom te onttakelen. Opeens werd een bijzonder vergroeide tak boven in de boom zichtbaar. Hier zijn ooit twee takken samen gegroeid. Van bijna alle takken ontdaan kan de boom blijven staan. Langzaam zal de boom tot humus vergaan.
In 2018 werd het restant omgezaagd nadat de stam in de brand was gevlogen.

Een ongeveer even oude rode beuk in de nabijheid viel om na een flinke windvlaag in de tweede helft van maart 2021.
De stam bleek ernstig aangetast door schimmels.

Voor een bezoek aan het park van Het Huys ten Donck heeft u een wandelkaart nodig:
Zo komt u aan een wandelkaart voor het Donckse Bos.